WORD 'OPVALLR' IN HET VERKEER

Mechelen, 7 november 2022 - Fietsende jongeren zijn in de donkere wintermaanden extra kwetsbaar in het verkeer. Daarom start de VSV op vraag van minister Peeters vlak na de herfstvakantie met OPVALLR, een nieuwe workshop en actiepakket rond fietsverlichting voor secundaire scholen. “Goed werkende fietsverlichting is van cruciaal belang om gezien te worden in het verkeer. Daarnaast willen we de bestuurders van gemotoriseerd verkeer oproepen om in deze donkere periode extra waakzaam te zijn voor de actieve weggebruikers”, aldus Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters.

Zelfoverschatting en sociale invloed

De VSV voerde ook een verkennende gedragsanalyse uit bij 97 leerlingen uit de tweede graad van het secundair onderwijs. Daaruit blijkt dat drie factoren bepalend zijn voor het rijden zonder licht: twijfel en zelfoverschatting, de sociale invloed van leeftijdsgenoten, en de moeite die het hen kost om een slecht werkend fietslicht in orde te zetten. Jongeren die niet meteen hun fietslicht zouden herstellen als het kapot is, twijfelen meer aan de noodzaak om bij slechte zichtbaarheid hun licht aan te zetten, denken vaker dat het zonder licht ook wel zal lukken, geven meer aan dat hun leeftijdsgenoten zonder licht rijden en zien meer op tegen de moeite om hun verlichting in orde te zetten.

Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters:

Nu de ochtend- en avondspits opnieuw in het (half)duister verlopen, is goed werkende fietsverlichting van cruciaal belang om zichtbaar te zijn voor andere bestuurders. Daarnaast zijn ook de wettelijk verplichte reflectoren op de fiets belangrijk om gezien te worden. Uit steekproeven die de VSV de afgelopen weken uitvoerde nabij vier secundaire scholen in Vlaanderen, blijkt dat slechts 64% van de scholieren het fietslicht aan had wanneer het donker was. Meer dan een derde van de leerlingen reed dus zonder fietsverlichting, met alle risico’s van dien.

TikTok-fenomeen

Met het project OPVALLR wil de VSV inspelen op deze factoren en er zo voor zorgen dat leerlingen uit de tweede en derde graad van het secundair onderwijs rijden met goed werkende fietslichten en de wettelijk verplichte reflectoren. OPVALLR bestaat uit een workshop en een gratis actiepakket met affiches voor de school, stuurhangers voor fietscontroles en reflecterende stickers. De campagne werkt hiervoor ook samen met Vlaamse tiktokker Timon Verbeeck (700.000 volgers).

Voor de lancering van OPVALLR was de VSV te gast in Leiepoort campus Sint-Hendrik, een secundaire school in Deinze. Leerlingen namen er deel aan de OPVALLR-workshop en TikTok-fenomeen Timon Verbeeck begeleidde een twintigtal leerlingen tijdens een “Pimp Your Bike”-sessie. Timon riep ook alle jongeren op om een OPVALLR te worden in het verkeer.

Koen Vermeulen, directeur van Leiepoort campus Sint-Hendrik: 

“Als school zetten we stevig in op verkeersveiligheid. In samenwerking met de ouderraad deden we reeds verschillende acties om onze ​ leerlingen en collega’s, die dagelijks met ruim 800 per fiets naar school komen, te sensibiliseren om hun verplaatsing op een zo veilig mogelijke manier te doen, met degelijke verlichting, door het dragen van fluo en een helm. Workshops zoals OPVALLR en Pimp Your Bike helpen om het draagvlak binnen deze doelgroep te vergroten.”

VR-simulatie

Tijdens de workshop maakt de VSV onder meer gebruik van een VR-simulatie om jongeren het verschil te laten ervaren tussen de zichtbaarheid van fietsers die met en zonder fietslicht rijden. In de VR-beleving rijdt de jongere als autopassagier mee in het donker, waarbij ze verschillende fietsers kruisen die soms wel en soms geen fietslicht hebben. Tijdens een fietscontrole gaan de deelnemers zelf na of hun fiets voldoet aan de wettelijke vereisten betreffende zichtbaarheid. Tot slot spreken de leerlingen hun engagement uit om er voor te zorgen dat hun fietslicht altijd werkt en dat ze het aanzetten wanneer het donker is. Als herinnering aan hun engagement krijgen ze een reflecterende OPVALLR-sticker om hun fiets mee te pimpen.

Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters: 

“Educatie blijft belangrijk bij kwetsbare doelgroepen zoals jongeren die zich vaak als voetganger of fietser in het verkeer begeven. Zeker in de donkere wintermaanden verdient de verkeersveiligheid van fietsende jongeren extra aandacht. Wie geen goed werkende fietsverlichting heeft of met een fiets rijdt die wettelijk niet in orde is, loopt in deze periode immers het risico dat andere verkeersdeelnemers hem of haar in het duister niet of te laat opmerken. Degelijke fietsverlichting en de wettelijk verplichte reflectoren zijn de basis voor een goede zichtbaarheid op grotere afstand, zodat automobilisten hun gedrag kunnen aanpassen en ongevallen met fietsers kunnen vermijden. Ook het dragen van fluoreflecterend materiaal zorgt ervoor dat je opvalt in het verkeer. ​ Met reflecterend materiaal verdrievoudigt de zichtbaarheid voor aankomend verkeer in het donker. Daarnaast willen we alle bestuurders van gemotoriseerd verkeer oproepen om in deze periode extra waakzaam te zijn voor de actieve weggebruikers.”

Belang van zichtbaarheid voor wie in het donker fietst

Een analyse van de Vlaamse ongevallencijfers door het Departement Mobiliteit en Openbare Werken toont aan dat er in 2021 1.404 fietsslachtoffers in het donker vielen, goed voor 16% van alle fietsslachtoffers (8.893). Specifiek voor de 15- tot 18-jarigen ligt het aandeel slachtoffers in het donker iets hoger, namelijk 19% (141 op een totaal van 764). De link met zichtbaarheid is bij deze ongevallen echter niet één op één te leggen, ook andere factoren kunnen een rol spelen.

Volgens de Nederlandse Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) is de kans op een ongeval bij fietsen in het donker in ieder geval groter dan bij licht. Na een correctie voor de afgelegde afstand, blijkt dat het risico om als fietser ernstig gewond te raken bij een ongeval het hoogst is in het donker ’s ochtends vroeg (na middernacht en tot de ochtendschemer). Slechtere zichtbaarheid is één van de factoren die hieraan bijdragen, aldus de SWOV.

Meer informatie: www.verkeeropschool.be

Over de VSV

De VSV (Vlaamse Stichting Verkeerskunde) streeft samen met alle betrokken actoren naar nul verkeersslachtoffers. Door onze inzet en expertise zorgen we ervoor dat mensen zich veilig gedragen in het verkeer. Dat doen we door educatie en sensibilisering naar alle weggebruikers. 

VSV, Stationsstraat 110, 2800 Mechelen - 015 44 65 50 - info@vsv.be - www.vsv.be

Over het beleidsdomein MOW 

Het Departement Mobiliteit en Openbare Werken vormt samen met het Agentschap Wegen en Verkeer en het Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust het Vlaams Ministerie van Mobiliteit en Openbare Werken. Dat ministerie vormt samen met de extern verzelfstandigde agentschappen De Lijn en De Vlaamse Waterweg nv op zijn beurt het beleidsdomein Mobiliteit en Openbare Werken. 

Over het Departement MOW 

Als Departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW) van de Vlaamse overheid doen we Vlaanderen bewegen: langs de weg, over het water en door de lucht. Onze experten in beweging zetten zich elke dag in voor een veilige, slimme en duurzame mobiliteit én voor de hedendaagse wegen- en (lucht)haveninfrastructuur. We werken zowel beleidsmatig als in uitvoering mee aan verschillende projecten, in Vlaanderen en ver daarbuiten. Om die brede waaier aan uitdagingen tot een goed einde te brengen, kunnen we rekenen op onze experten met diverse profielen. Samen hebben we één doel: met onze inzet, teamwork en vakmanschap bijdragen tot een betere samenleving. Wij zijn #experteninbeweging. 

Contact:

Kim Vandenbroucke, Woordvoerder Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters 

0467 07 54 53 

kim.vandenbroucke@vlaanderen.be