Nieuw onderzoek oudere automobilisten: 7 op de 10 maakt zich zorgen over een toekomst met afnemende mobiliteit 

De auto blijft belangrijk 

De auto speelt een cruciale rol in de mobiliteit van veel oudere Vlamingen: slechts 12% van de ouderen die nu met de auto rijden, kan zich een leven zonder auto voorstellen. Dit aantal is nog lager bij personen in landelijke gebieden, waar voorzieningen vaak op een grotere afstand liggen en er minder vervoersalternatieven zijn. Meer dan de helft maakt zich zorgen over een toekomst waarin ze minder mobiel zullen zijn. Vooral vrouwen maken zich hierover zorgen. ​ 

4 op de 10 vrouwen zegt minder dan 3000 km per jaar te rijden (tegenover slechts 1 op de 10 mannen). Vrouwen rijden wel even vaak als mannen, maar leggen gemiddeld minder afstand af. Dit komt deels doordat ze ook vaker vermijden om te rijden in bepaalde situaties, zoals wanneer ze de weg niet kennen, lange afstanden moeten afleggen of in het donker. ​ 

“Veilig mobiel blijven is cruciaal om deel te kunnen nemen aan de samenleving, ook voor oudere bestuurders. Hoewel ze veel ervaring hebben, kunnen fysieke en cognitieve veranderingen hun rijvaardigheid beïnvloeden, wat de kans op ongevallen kan vergroten. Het is daarom van groot belang dat oudere automobilisten hun vaardigheden en verkeerskennis goed blijven inschatten. Als je twijfelt, biedt het opleidingsaanbod van de VSV een uitstekende manier om je rijvaardigheid op peil te houden en met een gerust hart de weg op te gaan.” - Annick De Ridder, Vlaams minister van Mobiliteit. ​

Moeilijkheden en eigen regie achter het stuur​ 

Meer dan de helft (6 op de 10) ervaart soms moeilijkheden tijdens het rijden, zoals moeite met het inschatten van afstanden, het behouden van concentratie of snel reageren. Senioren die moeilijkheden ervaren, vertonen vaker vermijdingsgedrag. Dit heeft een weerslag op het aantal kilometers dat ze rijden: bijna de helft rijdt door deze moeilijkheden minder dan vroeger. Hierdoor vergroot het risico dat hun rijvaardigheden nog verder afnemen.​ 

Huisartsen hebben vanuit hun expertise een verantwoordelijkheid bij het begeleiden van senioren in wat wel en niet meer mogelijk is. Slechts een kleine minderheid (7%) had echter een gesprek met de huisarts over de moeilijkheden die ze tijdens het rijden ervaren. Voor huisartsen is het bovendien niet eenvoudig om senioren te wijzen op de afnemende rijvaardigheden, want 1 op de 3 senioren vindt dat alleen zijzelf mogen oordelen of ze nog fit genoeg zijn om te rijden. 

Ook het gebruik van medicatie kan risico’s inhouden. Een ruime minderheid (1 op de 4) neemt medicatie die invloed kan hebben op de rijvaardigheid. Daarvan geeft 1 op de 10 aan al eens te hebben gereden na het nemen van rijgevaarlijke medicatie. 6 op de 10 heeft hierover informatie gekregen van de huisarts of apotheker.​ 

“Merk je dat autorijden soms moeilijker gaat of twijfel je aan je rijvaardigheid? Praat er dan gerust over met je huisarts of neem contact op met een gespecialiseerd centrum zoals Samen Veilig Mobiel. Ook voor familieleden van iemand met een verminderde rijvaardigheid kan zo’n gesprek een waardevolle steun zijn.” - Werner De Dobbeleer, VSV ​ ​ 

Oudere wagens en rijhulpsystemen 

Een derde van de 67-plussers rijdt met een auto ouder dan 10 jaar. Hoe ouder de bestuurder, hoe ouder doorgaans ook de wagen. Rijhulpsystemen in nieuwe wagens kunnen echter helpen om veiliger en meer ontspannen te rijden. 2 op de 3 bestuurders met een recente wagen gelooft dat moderne technologie zoals noodremassistentie en rijstrookhulp een positieve invloed heeft op de veiligheid en het rijcomfort. Mannen hebben hierover een hogere verwachting dan vrouwen. 

Vraag naar meer verkeersopleiding 

Meer dan de helft van de bevraagden toont interesse in een cursus over verkeersregels. Een praktische rijvaardigheidstraining of uitleg over voertuigtechnologie wekt iets minder animo, al is de interesse groter bij ouderen die regelmatig rijden of al met rijproblemen kampen. 

“Het is heel belangrijk dat oudere bestuurders zich blijven bijscholen. ​ Als VSV bieden we heel wat ​ aan voor mensen die op latere leeftijd hun praktische rijvaardigheid en hun verkeerskennis willen testen en bijschaven. Zo hebben we recent ook een workshop over rijhulpsystemen toegevoegd, naast cursussen rond rijvaardigheid en verkeersquizzen die de kennis van de regels opfrissen. Gemeenten en verenigingen kunnen de workshops organiseren voor hun inwoners of leden. Daar willen we de komende jaren nog meer op inzetten. We merken dat deelnemers zich daarna vaak met meer vertrouwen in het verkeer begeven.” - Werner De Dobbeleer, VSV ​ ​ 

Aanbevelingen van de VSV 

Aan de hand van de bevraging doet VSV drie aanbevelingen: 

1. Vaardigheden en verkeerskennis onderhouden 

Het is belangrijk dat oudere automobilisten voldoende vaardigheden en verkeerskennis blijven onderhouden. Uit het onderzoek blijkt dat dit zeker bij vrouwen een uitdaging is. Wie jaarlijks minder dan 3000 km rijdt, doet er goed aan om uit te kijken naar alternatieven voor de auto. 

2. Rijgeschiktheid bespreekbaar maken 

Medische rijgeschiktheid is een gevoelig onderwerp. Het is cruciaal om huisartsen te ondersteunen bij hun taak om oudere patiënten te adviseren over wat wel en niet meer mogelijk is, en alternatieven te bespreken. Dit kan door gestandaardiseerde checklists aan te bieden met duidelijke richtlijnen die het gesprek faciliteren. Deze kunnen het vertrouwen van patiënten in hun huisarts vergroten en hen informeren over vervoersalternatieven. ​ 

3. Inzetten op alternatieven voor de auto en nabijheid van diensten 

Ook zonder auto moeten mensen op latere leeftijd mobiel kunnen blijven. Het is belangrijk om te investeren in toegankelijk openbaar vervoer en veilige fietsinfrastructuur (begeleid door fietspromotie die best al voor de pensioenleeftijd begint).​ Senioren kunnen worden begeleid bij een eventuele verhuis naar dorps- en stadscentra, waar meer bestemmingen op wandelafstand zijn.​ 

Bevraging bestuurders 67-84 jaar ​ 

Over de VSV

De VSV gaat voluit voor veilig verkeer. Van congressen tot campagnes, van verkeerseducatie tot vormingen in bedrijven, van rijopleiding tot juiste informatie, van loopfietsers tot motards. De afgelopen jaren bouwden we heel wat acties uit om veiliger gedrag in het verkeer te stimuleren.

VSV, Stationsstraat 110, 2800 Mechelen - 015 44 65 50

www.veiligverkeer.be ​ en www.vsv.be

Over het beleidsdomein MOW 

Het Departement Mobiliteit en Openbare Werken vormt samen met het Agentschap Wegen en Verkeer en het Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust het Vlaams Ministerie van Mobiliteit en Openbare Werken. Dat ministerie vormt samen met de extern verzelfstandigde agentschappen De Lijn en De Vlaamse Waterweg nv op zijn beurt het beleidsdomein Mobiliteit en Openbare Werken. 

Over het Departement MOW 

Als Departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW) van de Vlaamse overheid doen we Vlaanderen bewegen: langs de weg, over het water en door de lucht. Onze experten in beweging zetten zich elke dag in voor een veilige, slimme en duurzame mobiliteit én voor de hedendaagse wegen- en (lucht)haveninfrastructuur. We werken zowel beleidsmatig als in uitvoering mee aan verschillende projecten, in Vlaanderen en ver daarbuiten. Om die brede waaier aan uitdagingen tot een goed einde te brengen, kunnen we rekenen op onze experten met diverse profielen. Samen hebben we één doel: met onze inzet, teamwork en vakmanschap bijdragen tot een betere samenleving. Wij zijn #experteninbeweging.