CAMPAGNE ONTRAADT ILLEGALE DRUGS IN HET VERKEER

85 procent van de jonge automobilisten zegt nooit achter het stuur te kruipen onder invloed van illegale drugs. De overige 15 procent geeft aan dat ze het afgelopen jaar wel eens hebben gereden na druggebruik. Dat blijkt uit een nieuwe bevraging van de verkeersveiligheidsorganisatie VSV (Vlaamse Stichting Verkeerskunde). Bevraagden die onder invloed rijden, zien druggebruik vaak als een gewoonte. Ook schatten ze de gevolgen van een aanrijding of politiecontrole minder erg in. Daarom start de VSV in samenwerking met de Vlaamse overheid een nieuwe editie van de campagne die vriendengroepen aanspoort om het gesprek over drugs in het verkeer aan te gaan: “Groot gelijk dat je drugsvrij rijdt”. 

In januari 2024 bevroeg de VSV 544 Vlaamse automobilisten tussen 18 en 35 jaar naar hun houding tegenover druggebruik in het verkeer (1). 28% geeft aan dat ze het afgelopen jaar wel eens illegale drugs hebben gebruikt, 15% verklaart kort nadien met de wagen te hebben gereden. Bij mannen ligt dit cijfer een pak hoger (22%) dan bij vrouwen (7%). De combinatie van illegale drugs met alcohol komt het vaakst voor (8%), gevolgd door cannabis (7%) en een combinatie van verschillende drugs (6%). ​ 

Gewoonte 

Van de groep die wel eens illegale drugs gebruikt, maakt meer dan de helft de keuze om binnen de 4 uur na gebruik met de wagen te rijden. Wie illegale drugs en rijden combineert, ziet zijn gebruik tijdens het uitgaan vaak als een gewoonte, ook al is men met de auto. Deze groep zit er ook minder mee in om een aanrijding te veroorzaken of door de politie betrapt te worden op rijden onder invloed. 

Vrienden spelen rol 

Daarnaast speelt ook de vriendengroep een rol: bestuurders die rijden na druggebruik denken dat anderen dat ook doen en vinden het moeilijk en ook niet leuk om als enige geen drugs te gebruiken.​ Daarom start de VSV een nieuwe editie van de “Groot Gelijk”-campagne die vrienden aanspoort om vooraf een plan te maken hoe ze veilig thuis kunnen geraken na een nachtje uit. Dat kan bijvoorbeeld door ergens te blijven overnachten, de eerste trein terug naar huis te nemen of een nuchtere bestuurder te regelen. 

De campagne is zeer specifiek gericht op jongeren die drugs gebruiken in het uitgaansleven. Ze is dus niet op affiches langs de weg te zien, maar loopt uitsluitend via sociale media. Daarbij horen opvallende beelden die tonen hoe de ogen van cannabis-, XTC- en cocaïnegebruikers eruitzien, met de niet mis te verstane boodschap dat druggebruik altijd nefast is voor je rijvaardigheid. 

Zware gevolgen 

De gevolgen van illegale drugs in het verkeer zijn nooit onschuldig. Zo zorgt cannabis onder meer voor een langere reactietijd, tragere reflexen en een verminderd coördinatievermogen. Daardoor bestaat ​ het risico dat je andere weggebruikers te laat opmerkt. Ook afwisselend traag en sneller rijden, onvoorspelbare reacties en in slaap vallen achter het stuur behoren tot de mogelijkheden. Cocaïne en speed zorgen dan weer voor snel en agressief rijgedrag en kunnen zelfs hallucinaties tot gevolg hebben. Zeker bij combigebruik van illegale drugs met alcohol of andere drugs zijn de gevaren niet te overzien en is het risico op ongevallen tot 200 keer groter dan bij nuchtere bestuurders (2). 

 Permanente aandacht 

“85% van de jonge automobilisten rijdt gelukkig nooit onder invloed van drugs. Een minderheid doet dat echter wel, en veroorzaakt daarmee buitensporig grote risico’s voor zichzelf en voor anderen. De resultaten van ons onderzoek tonen aan dat er nood is aan permanente aandacht voor drugs in het verkeer. Campagnes en handhavingsacties rond dit thema zijn levensnoodzakelijk. Drugs en rijden gaan immers nooit samen: het gaat om stoffen die de normale werking van de hersenen wijzigen en daardoor altijd een negatieve impact op de rijvaardigheid hebben. Sommige stoffen hebben bovendien gevaarlijke nawerkingen die uren later nog voor een verhoogd ongevallenrisico kunnen zorgen” zegt Verkeersveiligheidsexpert Werner De Dobbeleer (VSV). 

Preventiebeleid 

Druggebruikers aansporen om niet te rijden is slechts één stukje van de puzzel om het druggebruik in het verkeer aan banden te leggen. Net als op andere momenten van het jaar voert de politie ook tijdens de zomerperiode drugcontroles uit, al dan niet in combinatie met alcoholcontroles. Bij ongevallen wordt in principe steeds een drugtest uitgevoerd, zelfs al is er louter stoffelijke schade. Daarnaast is ook een algemeen drugpreventiebeleid zinvol, zodat bestuurders minder in de verleiding komen om illegale drugs te gebruiken. 

Straffen zijn aanzienlijk 

In de eerste helft van 2023 betrapte de politie in Vlaanderen 4.456 bestuurders onder invloed van illegale drugs (3). Zij riskeren aanzienlijke sancties: wie positief test voor drugs, krijgt meteen een rijverbod van minstens 12 uur en riskeert de onmiddellijke intrekking van het rijbewijs tot 6,5 maanden. Bij veroordeling door de politierechter kunnen overtreders een geldboete tot 16.000 euro krijgen, een verval van het recht tot sturen tot 5 jaar en immobilisering van het voertuig voor dezelfde periode. Wie betrapt wordt in staat van dronkenschap door het gebruik van lachgas, krijgt eveneens een rijverbod van minstens 12 uur en riskeert dezelfde straffen. ​ 

Over de VSV

De VSV (Vlaamse Stichting Verkeerskunde) streeft samen met alle betrokken actoren naar nul verkeersslachtoffers. Door onze inzet en expertise zorgen we ervoor dat mensen zich veilig gedragen in het verkeer. Dat doen we door educatie en sensibilisering naar alle weggebruikers. 

VSV, Stationsstraat 110, 2800 Mechelen - 015 44 65 50 - info@vsv.be - www.vsv.be

Over het beleidsdomein MOW 

Het Departement Mobiliteit en Openbare Werken vormt samen met het Agentschap Wegen en Verkeer en het Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust het Vlaams Ministerie van Mobiliteit en Openbare Werken. Dat ministerie vormt samen met de extern verzelfstandigde agentschappen De Lijn en De Vlaamse Waterweg nv op zijn beurt het beleidsdomein Mobiliteit en Openbare Werken. 

Over het Departement MOW 

Als Departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW) van de Vlaamse overheid doen we Vlaanderen bewegen: langs de weg, over het water en door de lucht. Onze experten in beweging zetten zich elke dag in voor een veilige, slimme en duurzame mobiliteit én voor de hedendaagse wegen- en (lucht)haveninfrastructuur. We werken zowel beleidsmatig als in uitvoering mee aan verschillende projecten, in Vlaanderen en ver daarbuiten. Om die brede waaier aan uitdagingen tot een goed einde te brengen, kunnen we rekenen op onze experten met diverse profielen. Samen hebben we één doel: met onze inzet, teamwork en vakmanschap bijdragen tot een betere samenleving. Wij zijn #experteninbeweging.